Yolanda Arrieta Joxe Azurmendi Martin Olmos Medina
Argiaren alaba Historia,arraza, nazioa Escrito en negro
Euskarazko haur eta Gaztelaniazko saiakera Gaztelaniazko literatura
gazte literatura.
Gehiago irakurri Gehiago irakurri Gehiago irakurri
J. Garzia Garmendia Ana Garcia Lartitegui Joseba Zulaika Irureta
Sonetoak.W.S El libro de la suerte Vieja luna de Bilbao
Euskarazko literatura Literatura lanaren Gaztelaniazko saiakera.
itzulpena. ilustrazioa.
Gehiago irakurri Gehiago irakurri Gehiago irakurri
Gaztelaniazko arloan, “Escrito en negro” Martin Olmosen eleberriak merezi izan du, Idoia Estornes buru izan duen epaimahaiaren aburuz, Euskadi saria, “edukiaren originaltasunagatik eta bere idazkera bikainagatik”.
Martin Olmosek krimenak eta kriminalak azaltzen ditu zehaztasun handiz “Escrito en negro” bere lehen lanean.
Euskarazko saiakeraren arloan, “Historia, arraza, nazioa” Joxe Azurmendiren lana goraipatu dute. Epaimahaiaren ustez, “beste Europa bat pentsatzeko atea zabaltzen digu liburuak: obraren dokumentazio lan sakonak biziki aberasten du nazionalismoaren inguruko egungo gogoeta, eta sarritan falta zaion berme akademikoa ekartzen dio”.
Euskarazko haur eta gazte literaturaren atalean, azkenik, Yolanda Arrieta gailendu da, “Argiaren alaba” lanagatik. “Aparta” iruditu zaie epaimahaikideei, “hain zuzen, ezohikoa delako, aparteko muina duena: ez da historia liburu bat, baina historia du; ez da fikzio liburu bat, baina fikzioa ere badu; ez da biografia bat, baina biografiatik asko du”.
Euskal Literatura sarien arduradunek lau ataletako irabazleen izena iragarri dute: Mikel Peruarenak (“Su zelaiak”), Martin Olmosek (“Escrito en negro”), Joxe Azurmendik (“Historia, arraza, nazioa”) eta Yolanda Arrietak (“Argiaren alaba”) irabazi dituzte 2015eko sariak, euskarazko literatura, gaztelaniazko literatura, euskarazko saiakera eta haur eta gazteen literatura ataletan hurrenez hurren.
Sarien antolatzaileek ohartarazi dutenez, Mikel Peruarenak ez du, baina, saria onartu, aurretik, finalista zela jakitean, jakinarazi zien bezala.
“Su zelaiak” (Susa) Mikel
Peruarenaren lana Lehen Mundu Gerraren garaian idatzitako lekukotasun
eta gutunak baliatuz saretutako eleberri historikoa da. Ur Apalategi
buru izan duen epaimahaiaren iritziz, garaiko kronikarien artikuluetatik
hartutako adabakiez osaturiko hizkera literarioa erabiliz tragedia
handi horren kontakizun gaurkotua egiten du.Baionako Infanteriako 49. Erregimentuaren ibilerak aletuz, Lehen Mundu Gerrako krudelkeria neurririk gabeko haren kontakizun gordina dakar Mikel Peruarenak bigarren eleberria duenean, eta Felipe Juaristi, Lourdes Oñederra, Itxaro Borda, Harkaitz Cano, Xabier Montoia, Fermin Etxegoien, Ramon Saizarbitoria eta Bernardo Atxagaren lekukoa hartu du sariaren irabazleen zerrendan.eitb-tik ateratako berria
Fragmento" Argiaren alaba" Yolanda Arrieta
Hamabost egun eskas falta dira hamabost urte egiteko, eta txikiegi geratu zaion soineko pean gordeta sumatzen du gorputza. Ezin hartu arnasa behar den moduan. Ezin luzatu pausoa bihotz-taupadak eskatzen dion neurrian.Izan ere, horma sendoak aurkituko baitituzu Markinako Guen kale, 34an. Eta gelak, karratuak. Ate pisutsuz eta giltza handiz itxiak, barrua kanpokoengandik babestu guran.
Leku-eza nabarmenduz doa, bada, etxeko neskatilarengan. Sei bat hilabetetik hona hots ulertezinez zuzentzen zaio osabari; purrustaka, amari; begirada mutuz, nebari. Azokara doan aitzakian irteten da etxetik, goizean goiz, otarra eskuan hartuta, oina bizkor. Biderik luzeena hartzen du helmugara iristeko, bide berbera etxera bueltatzeko, eguneko irteera bakarrari ahalik etekin handiena atera nahiko balio bezala.
Amak ez dio ezer. Alabari zereginen bat ematen saiatzen da, olatu nerabea baretze aldera. Osabak ertzetik begiratuz erantzuten dio andre-haize ufada berriari, eta koinataren jokabide berberaz erantzuten gero, eskuarteko gehiago emanez neskatilari: bizkaierazko eta gipuzkerazko gramatika eta aditz-jokaerekin jardun ondoren, testu klasikoak itzultzen jarri du. Ezin, ordea, haize-ufada emea sosegatu:
-Amaitu dot.
-Dagoeneko?
Osabak ez daki zer egin. Zientzietan trebatuko luke neskatila, baina bera ez da matematikaria.
Fragmento "Historia,arraza,nazioa" Joxe Azurmendi
“Nazio kontzeptuaren” autu topikoaz ere ohar bat aurrera baino lehen, behin eta berriro topatuko baitugu. Ohikoa bilakatua dago nazio(nalismo) etnikoaz versus zibikoaz munduko naturalena mintzatzea (zer inbentu linguistiko da “nazio etniko” sintagma?); alegia nazioaren kontzeptu alemana versus frantsesa. Batzuetan termino dotore batek ardi zuriak eta beltzak berenez partitzen ditu, eta haren jabe izateak (geu zurien artalde atseginean kokatzen gaituela aparte) gehiago pentsatzetik dispentsatzen du. Horregatixe, besteak baino lehen geu engainatzen gaitu. Horrelako zerbait begitantzen du gertatzen zaiola kontzeptu horien erabiltzaile askori, analisi korapilotsuek eman ezin duten segurtasuna berba horien magian aurkitzen baitu, antza.Fragmento " Escrito en negro" Fermin Olmos Medina
Desde que Caín le abrió la cabeza a Abel los hombres no han dejado de matarse con desahogo excusándose en razones no siempre bien argumentadas y al vecindario le ha interesado los detalles para comentarlos en la piedra de lavar y en la tasca con el cafelito. El oficio de contar crímenes empezó en el siglo XVII con los ciegos que cantaban en las plazas acuchillamientos en rima al precio de la voluntad y ha ido manteniendo su carácter de industria de gentes que no son capaces de ganarse la vida en otra labor de más provecho. Un suceso con sangre y celos interesa lo mismo al bachiller que al patán, pero le suele dar vergüenza reconocerlo para aparentar elevación de espíritu e interés por la cultura clásica. Los periódicos descubrieron que la narración de atrocidades rentaba en 1888: en Londres con los asesinatos del Destripador y por acá con el crimen de la calle Fuencarral, que dobló la tirada del diario El Liberal. Eugenio Suárez, antiguo voluntario de la División Azul, recogió la intuición y fundó El Caso en los tiempos del periodismo con cinturón y consiguió el permiso de la administración diciendo que iba a difundir la cultura, el idioma castellano y los valores de la patria. El Caso lo leyeron Cela, Juan Goytisolo y Robert Graves, y parece que también le entretenía a Franco y el español se acostumbró a leer con los goles de Zarra en el Marca y con el crimen de Jarabo. Los crímenes al final son reiterativos, pero el fútbol también lo es y se comenta lo mismo, y a veces con más adorno. Al crimen le han ido poniendo adeenes y explicaciones con cromosomas pero nunca dejará de ser la pedrada de Caín y la materialización de la agresividad instintiva del ser humano, que le salió torcido a Dios. Escribió el etólogo Konrad Lorenz que el hombre no ha conseguido desarrollar ningún mecanismo para inhibir dicha agresividad para garantizar la supervivencia de la especie, con lo que el ser humano es una especie extremadamente peligrosa. Konrad Lorenz acabó dirigiendo una fila de gansos que caminaban detrás de él en formación, con lo que tampoco es necesario concederle el crédito de la zarza ardiente.
